- Standart Theraplay Protokolü
Theraplay uzmanları olarak özellikle ailesel kriz durumlarında ya da “her şeyi denedikten sonra” çocuğunuz için terapiye gelme kararının önemli bir karar olduğunu anlıyoruz. Theraplay’in en önemli avantajlarından bir tanesi tedavi başladıktan sonra değişimin hızlıca gerçekleşebilecek olmasıdır. Bu yüzden ilk seanslar daha çok “sizi ve çocuğunuzu tanımak” üzerine olsa da bu seansların hemen ardından önemli gelişmeler hissedeceksiniz.
İlk randevunuz tercihen her iki ebeveynin de katılması istenen bilgi toplamaya yönelik bir görüşme olacaktır. Ardından çocuğunuzla birlikte belirli bir görev setini – iki oyuncak hayvanı birlikte oynatmak gibi – tamamlamanız istenecektir. Bu değerlendirme yöntemine Marschack Etkileşim Metodu (MEM) adı verilmektedir. MEM görevleri sırasında ebeveyn ve çocuk video kaydına alınır ve daha sonra terapistiniz bir sonraki randevunuza kadar video kaydını izleyerek sizler için geri bildirimlerini hazırlayacaktır. Bir sonraki seansınızda terapistiniz ile birlikte çocuğunuz ile aranızdaki etkileşimi ve terapistinizin tedavi için önerileri hakkında görüşeceksiniz.
Daha sonraki seansınızda ise aktiviteleri tanıtmak, seanslara sizi ısıtmak için terapistiniz sizinle Theraplay aktivitelerinin demosunu gerçekleştirecektir. Theraplay aktiviteleri oyuncu ve eğlencelidir, ayrıca çocuğunuzun yapı, bağlılık, besleme ve mücadele boyutlarındaki – Theraplay’in dört boyutu – ihtiyaçlarına odaklanacak kombinasyonda planlanır.
Ardından siz ve çocuğunuz ile birlikte Theraplay tedavisi başlar. Her üç Theraplay seansının ardından terapistiniz ilerlemeyi ve hedefleri değerlendirmek ve evinizdeki Theraplay uygulamaları için sizi desteklemek üzere çocuğunuz olmadan sizinle bir araya gelir.
Toplam seans sayısı tipik olarak 19-28 seans arasındadır. Ayrıca tedavi sonrası bir sonraki yıl içinde dört takip seansı gerçekleştirilir.
- Sık Sorulan Sorular
Sorun çocuğumun davranışı iken neden ilişkimize odaklanmalıyım?
Güzel soru! Diğer terapiler genel olarak çocuğunuzla davranışı üzerinden ya da sizinle çocuğunuzun davranışlarını nasıl yönetebileceğiniz konusunda çalışırken Theraplay, çocuğunuzun kendisi ve sizin hakkınızda nasıl hissettiği ile sizin çocuğunuz hakkında nasıl hissettiğinizin tedavide en önemli odak noktası olduğunu düşünür. Bunun sebebi, birbirinizle olan ilişkinizin değişim için en güçlü ve etkili unsur olmasıdır.
Her ne kadar bazı problemler (örneğin, duyusal sorunlar, gelişimsel sorunlar ve travma gibi) çocuğunuzla ilgili olsa da çocuğunuzun sergilediği sorunlara nasıl tepki verdiğiniz çok büyük bir fark yaratabilir. Theraplay seanslarında, ilişkilerin olumlu ve hatta eğlenceli olabileceği ile sizin onun ihtiyaçlarını anladığınızı öğrenmesine yardımcı olmak için çocuğunuzun daha önce yaşadığı zor ya da sıkıntılı etkileşimleri yeni yollarla deneyimlemesine yardımcı olunur. Bu, çocuğunuzun sizinle ve diğerleriyle daha iş birliği içinde ve daha duyarlı olmasına yardımcı olur.
Theraplay’den kimler faydalanabilir?
Her yaştan, içekapanık, pasif veya depresif çocuklar ile aşırı aktif veya agresif çocuklar, otizm spektrumundaki çocuklar; evlat edinme, kayıp veya travma nedeniyle ilişki kurmaktan veya bağlanmaktan kaçınan çocuklar Theraplay’den fayda sağlayabilir. Theraplay dil temelli olmaktan ziyade oyun temelli olduğundan küçük çocuklar için – üç yaşın altındaki çocuklar için bile – özellikle etkili bir tedavidir.
Theraplay’in aktif oyunculuğu genellikle daha geleneksel terapi yaklaşımlarına cevap vermeyen veya karşı gelen çocuklarla bağ kurulmasını destekler.
Theraplay’in çekici aktiviteleri, bu çocukların terapötik sürece katılmalarına yardımcı olur ve çocuğun sorunları konuşmasına veya ifade etmesine gerek kalmadan değişiklik yaratır.
Theraplay Kanıta Dayalı bir tedavi yöntemi midir?
Theraplay, ABD Madde Bağımlılığı ve Ruh Sağlığı Hizmetleri İdaresi (SAMHSA) tarafından Kanıta Dayalı Programlar ve Uygulamalar için Ulusal Kayıt Defterine dahil edilmek üzere kabul edilmiştir.
Theraplay 50 yılı aşkın bir süre önce geliştirildi. Klinisyenleri eğitmek için kullanılan kitap üçüncü baskısında ve 6 dile çevrildi. Theraplay dünyanın her yerinde kullanılıyor. Theraplay’ın etkinliğini belgeleyen resmi bir araştırma var ve Theraplay, Ulusal Kanıta Dayalı Programlar ve Uygulamalar Kayıt Defterinde listelenmiştir.
Araştırmalar, Theraplay’in utangaç ve içe kapanık çocuklarda işe yaradığını, otizm spektrumundaki çocukların ilişki becerilerini geliştirdiğini, ebeveyn-çocuk etkileşimini ve ebeveynlerin çocuklarına duygusal erişilebilirliğini geliştirdiğini, hatta yetişkinlerde öz güveni artırabildiğini göstermiştir.
Araştırmalarla desteklenmesinin yanı sıra Theraplay, özgüven, sağlıklı bir beden imajı, duygusal regülasyon (duyguların iniş ve çıkışlarını çok fazla “inmeden” ya da çok fazla “çıkmadan” yönetebilme), diğerleriyle duygusal bağlantı, ebeveynlere/ bakım verenlere karşı güven oluşturmada çok önemli olduğu bilinen ve iyi araştırılmış nitelikleri ve etkileşim türlerini içerir. Bu kapasiteler beslenip geliştirildiğinde davranış problemleri genellikle önemli ölçüde azalıp ortadan kaybolabilir.
Theraplay’de ne öğreneceğim?
Çocuğunuzun duygu ve davranışları ile neden o şekilde davrandığını anlamayı;
Problemli davranışlara özgüveni destekleyecek şekilde tepki vermeyi ve aynı zamanda çocuğunuzun sergilediği davranışlara yönelik ihtiyacını azaltmayı;
Bazen çocuğunuzun zor davranışlarıyla, ebeveyn-çocuk bağını daha da ileriye götürecek ve çocuğunuzun öz denetimini, yetkinlik hissini ve sizinle sürekli bağlantı hissini geliştirecek şekilde nasıl engelleyeceğinizi ve diğer zamanlarda bunlarla nasıl başa çıkacağınızı;
(Çocuğunuzun sizi – ve sizin de kendinizi – çocuğunuzun mücadelelerini ve zorluklarını yönetebilen güçlü, güvenilir ve şefkatli bir ebeveyn olarak görmesini istiyoruz.)
Çocuğunuza ilişkin hayal kırıklıklarının ardından onunla nasıl yeniden bağlantı kuracağınızı (onaracağınızı);
Ortak neşe getirecek ve çocuğunuzla ilişkinizi güçlendirecek keyifli ilişki ve eğlence anlarını yaratmayı öğreneceksiniz.
Tüm bunları terapistinizin sürekli desteğiyle birlikte Theraplay seanslarında çocuğunuzla deneyimleyerek öğreneceksiniz. Theraplay’de sadece çocuğunuzla ilgili farklı olmaktan konuşmuyor seanslarda gerçekten çocuğunuzla ilgili şeyleri farklı yapıyoruz. Bu size çocuğunuzla etkileşiminizi iyileştirmeye yönelik uygulamalı ve destekleyici bir deneyim olacaktır.
Çocuğum Theraplay’de ne öğrenecek?
Çocuğunuz sıkıntılı anlarında ve daha iyi davranışlarda bulunmasında ona yardımcı olmanız açısından sizi güçlü, bilge ve yetenekli görmeyi öğrenecek.
Çocuğunuz kendini size daha yakın hissedecek ve etkiniz artacak.
Yeni becerileriniz sonucunda çocuğunuz kendini daha yetkin ve özgüvenli hissedecektir.
Daha sakin, daha az endişeli, öfkeli, korkmuş veya çekingen hissedecek.
Çocuğunuz diğer otorite figürleri, akranları ve kardeşleriyle daha iyi geçinecek.
İhtiyaçlarının karşılanması için sorunlu davranışlara başvurmak zorunda kalmayacak.
Ayrılma, kayıp, ihmal ya da istismar yaşamış çocuklar ayrıca:
- Ona bakmanız için size güvenmeyi;
- Beslenme ve konfor ihtiyaçlarının karşılanması için size güvenmeyi;
- Uygun yapı, sınır ve kuralları kabul etmeyi;
- Sizinle bağlantı kurmaktan daha fazla keyif almayı;
- Olumsuz deneyimlerine rağmen bakılmaya layık hissetmeyi öğrenecek.
Gelişim/iletişim sorunları olan çocuklar ayrıca:
- Başkalarıyla etkileşim kurmanın eğlenceli ve zevkli olduğunu;
- Sosyal ipuçlarını ve başkalarının duygularını okumayı;
- Sosyal ilişkilerdeki ritmi ve alma verme özelliklerini öğrenecek.
Standart bir Theraplay seansı neye benzer?
Bir Theraplay seansı genellikle 40-50 dakika sürer. Odada paspaslar, minderler ve bir kanepe vardır. Standart bir seansta terapist, sizi ve çocuğunuzu Theraplay odasına tek ayakta zıplamak gibi eğlenceli bir şekilde davet ederek sizi hazırladığı özel oturma yerine yönlendirir. Terapist çocuğa bir dizi basit, eğlenceli oyun ve aktiviteyle liderlik ederken, çocuğun başarılı ve yetkin olmasına yardımcı olur. Çocuk aktivitelere direnirse, terapist çocukla olumlu iletişim sürdürmeyi devam ettirirken çocuğu tekrar yoluna sokan yöntemler bulacaktır. Eğlenceli ve fiziksel oyunlara ek olarak, terapist çocuğunuzu beslemek için sakin aktiviteler ile başlayacaktır. Terapi aşamasına bağlı olarak (terapi ilerledikçe ebeveyn katılımı artar), terapist sizinle bağlantıyı kolaylaştırmak ve çocuğunuzun ihtiyaçlarına cevap verme becerilerinizi geliştirmek için oyunlara katılımınızı isteyecektir. Seansın sonunda terapist sizden bazı oyunları evde oynamanızı isteyebilir. Standart olarak her dördüncü seansta sadece ebeveyn ve terapist bulunduğu, ilerleme ve evde sorunların nasıl ele alınacağı hakkında konuşacağınız bir seans gerçekleştirilir.